Ειρήνη ή Πόλεμος; Το μήνυμα της Κίνας και η Ευρώπη στο σταυροδρόμι.

Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια από τις πιο κρίσιμες επιλογές της ιστορίας της.

Από τη μια πλευρά, η ασφάλεια την κρατά δεμένη στο άρμα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ – ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη νέα τάξη που διαμορφώνεται με τη Ρωσία. Από την άλλη, η οικονομική της ανάσα εξαρτάται ακόμη από την κινεζική αγορά, τις αλυσίδες εφοδιασμού και την τεχνολογική εξάρτηση από την Ανατολή.

Το δίλημμα είναι σκληρό: υποταγή ή αυτονομία;

Η υποταγή στις ΗΠΑ μπορεί να προσφέρει άμεση προστασία αλλά στραγγαλίζει την πολιτική αυτενέργεια. Η ουδετερότητα απέναντι στην Ανατολή θα ισοδυναμούσε με γεωπολιτική αυτοκτονία. Η μόνη σοβαρή επιλογή είναι η στρατηγική αυτονομία:

- μια Ευρώπη με κοινή άμυνα,

- μια Ευρώπη που δεν γονατίζει μπροστά στις τεχνολογικές ανάγκες,

- μια Ευρώπη που μιλά και με τη Δύση και με την Ανατολή χωρίς να χάνει την ταυτότητά της.

Κι εδώ έρχεται το κρίσιμο: το πολιτισμικό αφήγημα. Αν η Ευρώπη δεν αποδείξει στην πράξη ότι οι αξίες της –ελευθερία, δημοκρατία, κράτος δικαίου– είναι εργαλείο ανάπτυξης και ευημερίας, τότε θα τις δει να καταρρέουν μπροστά σε κοινωνίες που ψάχνουν σταθερότητα, ακόμη κι αν αυτή έρθει με αυταρχισμό.

Η θέση της Ελλάδας

Για την Ελλάδα, το παιχνίδι είναι ακόμη πιο σκληρό. Δεν έχει την πολυτέλεια να στέκεται στο περιθώριο. Βρίσκεται σε γεωπολιτικό καμίνι: Βαλκάνια, Μεσόγειος, Μέση Ανατολή – και φυσικά η Τουρκία, που δεν χάνει ευκαιρία να αμφισβητεί.

Η Ελλάδα είναι Δύση, ως μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Αλλά είναι και Ανατολή, ως χώρα που ζει και αναπνέει στην Ανατολική Μεσόγειο. Και γι’ αυτό χρειάζεται κάτι παραπάνω από το να ακολουθεί. Χρειάζεται:

- ρεαλισμό στις αμυντικές της ανάγκες,

- όραμα στις οικονομικές της συνεργασίες,

- τόλμη να αξιοποιήσει την ιστορία και τον πολιτισμό της ως γέφυρα Ανατολής–Δύσης.

Η γεωγραφία δεν είναι καταδίκη, είναι πλεονέκτημα. Αρκεί να τολμήσεις να παίξεις το χαρτί σου. Η Ελλάδα μπορεί να είναι γέφυρα, καταλύτης, κόμβος. Αλλά για να το πετύχει, πρέπει να σκεφτεί με όρους ισχύος και στρατηγικής, όχι με όρους διαχείρισης της καθημερινότητας.

Προς τα πού; Το μέλλον γράφεται ήδη. Και τα σενάρια είναι ξεκάθαρα:

Ισορροπία μέσω αποτροπής και διαλόγου – Ανταγωνισμός χωρίς καταστροφική κλιμάκωση.

Συστηματικός ανταγωνισμός – Οικονομικοί και τεχνολογικοί φραγμοί, κρίσεις σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Κρίση κλιμάκωσης – Ένα ατύχημα, μια λάθος κίνηση, κι ο κόσμος φλέγεται.

Η Ευρώπη, και μαζί της η Ελλάδα, πρέπει να διαλέξουν. Όχι με όρους φόβου, αλλά με όρους δύναμης. Ο παθητικός παρατηρητής είναι ήδη χαμένος. Ο ενεργός παίκτης είναι αυτός που θα επιβιώσει.

Συμπέρασμα

Η κινεζική παρέλαση δεν είναι προανάκρουσμα πολέμου, είναι όμως καμπανάκι. Σηματοδοτεί ότι μπαίνουμε σε εποχή γεωπολιτικού ανταγωνισμού, όπου Ανατολή και Δύση δεν συγκρούονται μόνο με όπλα, αλλά και με πολιτισμούς, αφηγήματα, τεχνολογίες.

Η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει αν θα παραμείνει δέσμια των αντιφάσεών της ή αν θα χτίσει ενότητα, αυτονομία και καινοτομία. Και η Ελλάδα; Ή θα μείνει εγκλωβισμένη σε ρόλο θεατή ή θα αξιοποιήσει το σταυροδρόμι της για να γίνει γέφυρα και παίκτης πρώτης γραμμής.

Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι μόνο «Ειρήνη ή Πόλεμος;»

Είναι: ποια Ευρώπη και ποια Ελλάδα θα σταθούν όρθιες στον 21ο αιώνα;