Δημογραφικό Προφίλ της Ελλάδας το 2050: Μια Εικόνα Αβέβαιης Πορείας (?).

 

Αστερίου Σταμάτης

Για να κατανοήσουμε την πλήρη έκταση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα και στο άμεσο μέλλον, ας ξεκινήσουμε με μια ματιά στο δημογραφικό προφίλ της χώρας όπως προβλέπεται για το 2050. Στηριζόμενοι σε δεδομένα από οργανισμούς όπως η Eurostat, η ΕΛΣΤΑΤ και ο ΟΗΕ, προκύπτουν ανησυχητικές τάσεις που θα διαμορφώσουν το μέλλον της Ελλάδας.

1. Συρρίκνωση του πληθυσμού: Η Ελλάδα αναμένεται να βιώσει μια σημαντική μείωση του πληθυσμού της, καθώς ο συνδυασμός χαμηλών γεννήσεων και υψηλού ποσοστού θανάτων οδηγεί σε αρνητικό ισοζύγιο.

2. Γήρανση του πληθυσμού: Ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού θα αυξηθεί δραματικά, με την πλειοψηφία των πολιτών να είναι άνω των 65 ετών.

3. Χαμηλή γονιμότητα: Ο δείκτης γονιμότητας θα παραμείνει κάτω από το επίπεδο αντικατάστασης, περίπου 1.3 με 1.4 παιδιά ανά γυναίκα.

4. Αστικοποίηση και ερήμωση αγροτικών περιοχών: Οι μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, θα συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ενώ οι αγροτικές περιοχές θα συνεχίσουν να αποψιλώνονται.

5. Μετανάστευση: Η μετανάστευση θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του ενεργού πληθυσμού, καλύπτοντας εν μέρει τα κενά από τη μείωση των γεννήσεων.

Ως ουσία όχι πρόβλεψης αλλά σταδιακής αναδίπλωσης.

Η μετανάστευση (εισερχόμενη) θα συνεχιστεί ως ανάγκη για την αντικατάσταση του πληθυσμού που φεύγει είτε λόγω θανάτου είτε λόγω της μετανάστευσης Ελλήνων προς το εξωτερικό.

Η δημογραφική σύνθεση της Ελλάδας το 2050 αναμένεται να είναι πιο πολυπολιτισμική, με σημαντική παρουσία ανθρώπων ξένης καταγωγής, αν και οι ιθαγενείς Έλληνες θα εξακολουθούν να αποτελούν την ''πλειοψηφία''.

Η Εγκατάλειψη του Έβρου: Ένα Ζωντανό Παράδειγμα Δημογραφικής Κατάρρευσης

Αν και οι δημογραφικές προβλέψεις δείχνουν τις μακροχρόνιες προκλήσεις της χώρας, υπάρχουν περιοχές της Ελλάδας που ήδη βιώνουν αυτές τις συνέπειες. Ο Έβρος αποτελεί το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα μιας περιοχής που έχει υποστεί σοβαρή δημογραφική κατάρρευση, μακροχρόνια εγκατάλειψη και καταστροφικές πυρκαγιές.

Ο Έβρος ήταν κάποτε μια περιοχή με σφύζουσα ζωή και στρατηγική σημασία για την Ελλάδα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει βιώσει μια βαθιά δημογραφική πτώση. Από το 1981 έως το 2021, πολλές περιοχές του Έβρου έχουν δει τον πληθυσμό τους να μειώνεται κατά 40%-60%. Ο Δήμος Σουφλίου σημείωσε μείωση 43%, ενώ ο Δήμος Διδυμοτείχου 41%. Ακόμα και περιοχές όπως η Ορεστιάδα, που κατάφεραν να διατηρήσουν ένα τμήμα του πληθυσμού τους, βλέπουν τα γύρω χωριά να εγκαταλείπονται.

Η γήρανση και η ερήμωση των αγροτικών περιοχών που αναμένεται να κυριαρχήσουν στο δημογραφικό προφίλ της Ελλάδας το 2050, είναι ήδη πραγματικότητα στον Έβρο. Η περιοχή συνεχίζει να υποφέρει από την απουσία νέων ανθρώπων, κάτι που όχι μόνο επηρεάζει την τοπική κοινωνία και οικονομία, αλλά αυξάνει και την απειλή της εθνικής ασφάλειας, καθώς ο Έβρος αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας της χώρας.

Οι Φονικές Πυρκαγιές: Η Τελευταία Πράξη μιας Συνεχούς Καταστροφής

Οι πρόσφατες φονικές πυρκαγιές στον Έβρο έρχονται να προστεθούν στην ήδη τραγική κατάσταση της περιοχής. Η έλλειψη συντονισμού, η απουσία εξοπλισμού και η εγκατάλειψη των δασικών εκτάσεων οδήγησαν σε καταστροφικές συνέπειες, αποκαλύπτοντας τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού. Η περιοχή, εγκαταλειμμένη για δεκαετίες, δεν ήταν σε θέση να αντισταθεί στις φλόγες, με αποτέλεσμα να χαθούν ανθρώπινες ζωές και πολύτιμο φυσικό περιβάλλον.

Οι πυρκαγιές, ωστόσο, δεν είναι η αρχή του προβλήματος, αλλά το αποκορύφωμα μιας συνεχούς κατάρρευσης. Η αδιαφορία για τις ανάγκες του Έβρου, η έλλειψη πολιτικής βούλησης και ο αναποτελεσματικός σχεδιασμός πρόληψης έχουν οδηγήσει τη χώρα σε αυτή την καταστροφή.

Αναγέννηση του Έβρου: Ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης - αν και ακούγεται ως πολιτικό ''ανέκδοτο''.

Για να αποφευχθεί η πλήρης εγκατάλειψη του Έβρου και άλλων περιοχών με παρόμοια προβλήματα, χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης. Τα κίνητρα για την παραμονή νέων οικογενειών, η μείωση φόρων και η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής είναι κάποια από τα βασικά μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν. Παράλληλα, απαιτείται η στήριξη της μετανάστευσης σε στρατηγικά πλαίσια, καθώς και η προώθηση στοχευμένων δημογραφικών πολιτικών.

Η ανάδειξη της περιοχής ως στρατηγικής σημασίας πρέπει να συνοδευτεί από επενδύσεις σε υποδομές, εκπαίδευση και νέες θέσεις εργασίας. Μόνο έτσι θα μπορέσει ο Έβρος να αντιστρέψει την πτωτική του πορεία και να ανακτήσει τον ρόλο του στην εθνική και τοπική ανάπτυξη.

Συμπέρασμα: Η Δημογραφική Πρόκληση ως Κρίση και Ευκαιρία – Ώρα για Πράξεις, Ώστε να Αποκτήσει Ουσία η Πολιτική!

Η Ελλάδα, με τον πληθυσμό της να γερνά και να μειώνεται, έχει μπροστά της μια δημογραφική πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει με σχέδιο και αποφασιστικότητα. Ο Έβρος, ένα μικρό κομμάτι της ευρύτερης εικόνας, αναδεικνύει τα προβλήματα αλλά και τις ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει μια στρατηγική αντιμετώπιση.

Αν δεν δράσουμε τώρα, περιοχές όπως ο Έβρος θα συνεχίσουν να συρρικνώνονται και να αποδυναμώνονται. Ωστόσο, αν εφαρμοστούν οι σωστές πολιτικές, αυτές οι περιοχές μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο για μια αναγέννηση που θα ωφελήσει ολόκληρη τη χώρα.